ប្រព័ន្ធសន្តិសុខសង្គម


ក្នុងខណៈដែលប្រព័ន្ធជំនួយសង្គម គឺជាយន្តការផ្តល់ការទ្រទ្រង់ឧបត្ថម្ភដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោលចំពោះប្រជាជនក្រីក្រនិងងាយរងគ្រោះ ដែលជាធម្មតាត្រូវប្រើប្រាស់ហិរញ្ញប្បទានថវិកាជាតិ និង/ឬជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការ ប្រព័ន្ធសន្តិសុខសង្គមបង្កើតនូវយន្តការមានលក្ខណៈ “កាតព្វកិច្ច” និង “ខ្លួនទីពឹងខ្លួន” ដែលលើកទឹកចិត្តនិងជំរុញឲ្យប្រជាជនស្វែងរកការគាំពារចំពោះមុខហានិភ័យ ដែលអាចផ្តល់ផល​ប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានដល់សន្តិសុខប្រាក់ចំណូលរបស់ខ្លួន ដោយសារ ការឈឺថ្កាត់ មាតុភាព គ្រោះថ្នាក់ការងារ និកម្មភាព ពិការភាព ជរាភាព និងមរណភាព ជាដើម។

ប្រព័ន្ធសន្តិសុខសង្គម គឺជាប្រព័ន្ធ​បង់​ភាគទាន ដែលទាមទារឲ្យមានការចូលរួមពីសំណាក់និយោជិត និងនិយោជក ទាំងក្នុងវិស័យសាធារណៈ និងវិស័យឯកជន និងពីនិវត្តជន ព្រមទាំង ប្រជាជននៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណា រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងរ៉ាប់រងលើការបង់ភាគទានជំនួសប្រជាជនក្រីក្រងាយ​រងគ្រោះ និង​ក្រុមប្រជាជនគោលដៅផ្សេងទៀត ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលយល់ថាចាំបាច់ដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពជនទាំងនោះទៅ​តាមលទ្ធភាពនៃការទ្រទ្រង់បាននៃថវិកាជាតិ។

ការរ៉ាប់រងលើការ​​​​បង់ភាគទានជំនួសទាំងស្រុងឬមួយភាគ ត្រូវអនុវត្តដោយ​ផ្អែកលើលក្ខខណ្ឌសមស្រប និងច្បាស់លាស់ ដើម្បីជៀសវាងការកើតឡើងនូវ “ហានិភ័យចិត្តសាស្រ្ត” (Moral hazard) ដែលមិនលើកទឹកចិត្តដល់ប្រជាជនឲ្យមានការសន្សំសម្រាប់គាំពារហានិភ័យជាយថាហេតុ និង/ឬដែលអាចមានផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានទៅលើផលិតភាពការងារ។

ដោយផ្អែកលើហេតុផលនេះ ក៏ដូចជាកត្តាសំខាន់ដទៃទៀតនៅរយៈកាលវែងទៅអនាគត និងនៅពេលលក្ខខណ្ឌសេដ្ឋកិច្ច-សង្គមសមស្រប រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងដកខ្លួនបន្តិចម្តងៗពីការធ្វើហិរញ្ញប្បទានរបបសន្តិសុខ​សង្គមជាក់លាក់មួយចំនួន។ ដូចនេះ ប្រព័ន្ធសន្តិសុខសង្គមត្រូវពឹងផ្អែកលើប្រភពហិរញ្ញប្បទានពីការបង់ភាគទាន ព្រមទាំង ចំណូលពីការវិនិយោគ​ធនធានហិរញ្ញវត្ថុដែល​ត្រូវបានប្រមូលផ្តុំនោះ។

យុទ្ធសាស្ត្រ និងគោលដៅអនាគតក្នុងការពង្រឹងការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធសន្តិសុខសសង្គម ត្រូវបានបែងចែកទៅតាមផ្នែកចំនួន ៥​ ដូចខាងក្រោម៖

១. សោធន

ចក្ខុវិស័យរយៈពេលវែងសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធសោធននៅកម្ពុជា គឺការសម្រេចបាននូវប្រព័ន្ធ​​​​សោធនដែលមានការគ្របដណ្តប់ជាសកល។ ប្រព័ន្ធនេះ មានគោលបំណងផ្តល់ជូនប្រជាជនកម្ពុជាគ្រប់រូប​នូវយន្តការការពារផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​សម្រាប់ពេលចាស់ជរា តាមរយៈការផ្តល់​ប្រាក់ចំណូលសមរម្យចំពោះប្រជាជនដែលចូលរួមក្នុងរបបសោធនកាតព្វកិច្ច និងស្ម័គ្រចិត្ត និងការកាត់​បន្ថយជាអតិបរមានូវការ​ធ្លាក់ខ្លួនទៅក្នុងភាពក្រីក្រនៅពេលចាស់ជរា ចំពោះប្រជាជននៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ចទាំងក្នុង និង​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ។ រាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងដំណើរការកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធ​សោធន​ឲ្យមានលក្ខណៈប្រមូលផ្តុំ ដោយ​ឈរ​លើគោលការណ៍បីគឺ៖ ភាពដែលអាចទ្រទ្រង់បាន សក្តិសិទ្ធិភាព និងចីរភាព។

         ១.១. ក្របខ័ណ្ឌស្ថាប័ន

         ក. ការធ្វើឲ្យមានសង្គតិភាពរវាងរបបសោធនសាធារណៈ

នៅដំណាក់កាលចំពោះមុខ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងរៀបចំគោលការណ៍ណែនាំដើម្បីកំណត់​អំពី​​យន្តការក្នុងការគិតគូរប្រាក់សោធន​​​សម្រាប់មន្ត្រីនៃវិស័យសាធារណៈឡើងវិញ ដើម្បី​​​កាត់​បន្ថយជា​បណ្តើរៗនូវគម្លាតរវាងការទទួលបានប្រាក់សោធនរបស់មន្ត្រីសាធារណៈ។ យន្តការ​​អចិន្ត្រៃយ៍ដើម្បីកំណត់អំពីការ​ធ្វើឲ្យមានសង្គតិភាពរវាងតាវកាលិកនៃរបបសោធនសាធារណៈនេះ នឹងត្រូវ​ចែង​នៅក្នុងច្បាប់ស្តីពីប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម ដែលច្បាប់នេះទាមទារ​ឲ្យមានការសិក្សាល្អិតល្អន់ និងពេលវេលាច្រើនសម្រាប់ការរៀបចំ។

         ខ. ការធ្វើឯកភាពវូបនីយកម្មរបបសោធនដែលមានស្រាប់

ការគ្រប់គ្រង និងដាក់ដំណើរការរបបសោធនទាំងឡាយរបស់ស្ថាប័ន​ផ្សេងគ្នាគឺជាឧបសគ្គដល់​ការអភិវឌ្ឍវិជ្ជាជីវៈឯកទេស និងជាបញ្ហាប្រឈមចំពោះប្រសិទ្ធភាព​ និងសក្តិសិទ្ធិភាពនៃការផ្តល់សេវាក្នុងចំណាយទាប។ ដូច្នេះ ដើម្បីធ្វើឲ្យមានសង្គតិ​ភាពរវាងតាវកាលិកនៃសមាជិកគោលដៅនីមួយៗ សំដៅ​បង្កើនប្រសិទ្ធភាព​នៃ​ចំណាយ​ថវិកា និងដើម្បីប្រមូល​ផ្តុំសមត្ថភាពជំនាញឲ្យធ្វើការចំគោល​ដៅនិង​មានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើសមាហរណកម្មរបបសោធន​ដែលមានស្រាប់ឲ្យស្ថិតនៅ​ក្រោ​ម​​​​ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង​តែមួយ ព្រមទាំង ពង្រីកវិសាលភាពឲ្យគ្របដណ្តប់មន្ត្រីរាជការទាំងអស់ រួមទាំងមន្ត្រីរាជការនៃ​ក្រុមនីតិបញ្ញត្តិ ​នីតិប្រតិបត្តិ តុលាការ និងមន្ត្រីនៃស្ថាប័នសាធារណៈផ្សេងទៀត។

         គ. ការរៀបចំប្រព័ន្ធចាកចេញពីការងារដោយស្ម័គ្រចិត្តសម្រាប់មន្រ្តីរាជការ

រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងរៀបចំប្រព័ន្ធចាកចេញពីការងារ ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមន្រ្តីរាជការអាចចាកចេញពីការងារដោយបញ្ញត្តិច្បាប់ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់មន្រ្តីដែលចង់ចាកចេញពីក្របខ័ណ្ឌរដ្ឋ ដោយហេតុ​បានបំពេញការងារយូរ លក្ខខណ្ឌអាយុច្រើន ស្ថានភាពគ្រួសារ សុខភាព ឬសមត្ថភាពមិនសមស្របនឹងការតម្រូវនៃមុខតំណែងការងារ។ ទន្ទឹមនេះ ប្រព័ន្ធចាកចេញពីការងារនឹងបង្កើតនូវកាលានុវត្តភាពការងារដល់យុវជនដែលមានសមត្ថភាពសមស្របសម្រាប់ការងារ។ ការរៀបចំប្រព័ន្ធចាកចេញពីការងារ​សម្រាប់មន្រ្តីរាជការ ទាមទារឲ្យមានការគិតគូរច្បាស់លាស់អំពីលក្ខខណ្ឌ អត្ថប្រយោជន៍ ឬការឧបត្ថម្ភផ្សេងៗសម្រាប់ជាការគាំទ្រ ដល់មន្រ្តីរាជការដែលជ្រើសរើសប្រព័ន្ធនេះ។

         ឃ. ការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបសោធនសម្រាប់កម្មករនិយោជិត

ក្រៅពីការកែទម្រង់របបសោធនសាធារណៈ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងសិក្សាអំពីលទ្ធភាពក្នុង​ការរៀបចំ​​ដាក់ឲ្យដំណើរការរបបសោធនសម្រាប់​កម្មករនិយោជិត ដែលស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់ស្តីពីការងារ។ របបនេះនឹងត្រូវធ្វើសមាហរណកម្មឲ្យស្ថិតនៅក្រោមប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរួម និង​មានសង្គតិភាព​ជាមួយរបបសោធនសាធារណៈ។ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹង​ធ្វើការប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយតំណាងនិយោជក និងតំណាងនិយោជិត ដើម្បីកំណត់អត្រាភាគទាន និងតាវកាលិកឲ្យមានលក្ខណៈសមស្រប និងអាចទទួលយកបាន។

         ង. ការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបសោធនសម្រាប់ប្រជាជននៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធដែលមិនក្រីក្រ

ដើម្បីសម្រេចនូវគោលបំណងខាងលើ ពោលគឺការផ្តល់នូវយន្តការការពារ​សម្រាប់​ពេលចាស់ជរា​ជូនប្រជាជនគ្រប់រូប រាជរដ្ឋាភិបាល​​នឹងសិក្សាអំពីលទ្ធភាពក្នុងការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបសោធន​សម្រាប់​​ប្រជាជននៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ដែលមិនចាត់ចូលក្នុងក្រុមប្រជាជនក្រីក្រនិងងាយរង​គ្រោះ រួមមាន អាជីវករលក់ដូរ និងប្រជាជនដែលស្ថិតក្នុងស្វ័យកម្មភាព ជាដើម។ បទពិសោធន៍អន្តរជាតិជា​ទូទៅបង្ហាញថា ការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបសោធនសម្រាប់ក្រុមគោលដៅនេះ មានបញ្ហាប្រឈមច្រើន​​ដោយសារផលវិបាកនៃការកំណត់អត្តសញ្ញាណ និងប្រភពចំណូលរបស់បុគ្គល​ទាំងនោះ ដែលនាំឲ្យពិបាកក្នុងការកំណត់មូលដ្ឋានសម្រាប់ការបង់ភាគទាន។

ការដាក់ឲ្យដំណើរការ​របប​សោធននេះត្រូវធ្វើឡើងដោយសន្សឹមៗ តាមរយៈការជំរុញឲ្យចូលរួមដោយ​​ស្ម័គ្រ​ចិត្តជាមុន មុននឹងបង្វែរទៅជារបបកាតព្វកិច្ចនៅពេល​ក្រោយ ដោយផ្អែកលើបុរេលក្ខខណ្ឌ​មួយចំនួនដូចជា ការកំណត់អត្តសញ្ញាណ ការយល់​​ដឹងអំពីអត្ថប្រយោជន៍នៃរបបសោធន ព្រមទាំង ភាពចាស់ទុំ និងសមត្ថភាពក្នុងការ​គ្រប់គ្រងរបបសោធនប្រកប​ដោយវិជ្ជាជីវៈ និងតម្លាភាពរបស់​ស្ថាប័ន​​ប្រតិបត្តិករផងដែរ។ ការដាក់ឲ្យអនុវត្តប្រព័ន្ធបង់ភាគទានថេរ (Flat-rate) អាចជាជម្រើសមួយសម្រាប់​របបសោធនប្រភេទនេះ។

         ច. ការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបសោធនឯកជនស្ម័គ្រចិត្ត

ដើម្បីផ្តល់ជម្រើសក្នុងការសន្សំរយៈពេលវែង ​ឲ្យសម​ស្របទៅតាមលទ្ធភាពរបស់ប្រជាជន​ដែល​​មានចំណូលមធ្យមនិងខ្ពស់ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចាំបាច់ ជា​ពិសេស គឺក្របខ័ណ្ឌ​គតិយុត្តិដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យរបបសោធនឯកជនស្ម័គ្រចិត្ត ដែលគ្រប់គ្រងដោយគ្រឹះស្ថាន​ហិរញ្ញវត្ថុអាច​ដំណើរការទៅបាន។ របបសោធនឯកជនស្ម័គ្រចិត្តគឺជាសសរស្តម្ភទី៣នៃប្រព័ន្ធសោធនទូទៅដែលត្រូវ​បាន​អភិវឌ្ឍដោយធនាគារពិភពលោក ដែល​មានមុខងារបំពេញបន្ថែមទៅ​លើសោធនកាតព្វកិច្ច​ ដែលផ្តល់ត្រឹមតែយន្តការសន្សំកម្រិតមូលដ្ឋានប៉ុណ្ណោះ។

         ឆ. ការសម្រួលសមាជិកភាព

គម្រោងសោធនទាំងអស់ នឹងធានារយៈពេលយោងនៃអតីតភាពដែលបានបង់ភាគទាន និងសង្គតិភាពតាវកាលិក នៅពេលដែលមានការប្ដូរសមាជិកភាពពីក្រុមគោលដៅមួយទៅ​ក្រុមគោលដៅមួយ។ ឧទាហរណ៍៖ ការផ្លាស់ប្ដូរពីរបបសោធនសម្រាប់ប្រជាជននៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធចូល​ទៅក្នុងរបបសោធនមន្ត្រីសាធារណៈ ឬការចូលទៅក្នុងរបបសោធនកម្មករនិយោជិត ឬប្ដូរទៅវិញទៅមក ។

         ១.២. ក្របខ័ណ្ឌហិរញ្ញវត្ថុ

បម្រែបម្រួលនៃកត្តាប្រជាសាស្ត្រ និងនិន្នាការនៃការកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់នៃប្រាក់បៀវត្សរបស់​​​មន្ត្រីសាធារណៈ បានបង្ហាញឲ្យឃើញពីសក្តានុពលនៃការកើនឡើង​​យ៉ាងគំហុកនៃ​​ចំណាយថវិកា​រដ្ឋដើម្បីទ្រទ្រង់របបសោធនសាធារណៈសម្រាប់រយៈពេលមធ្យម និងវែងខាង​​មុខ។ ដូច្នេះ ដើម្បីរក្សាបាន​នូវភាពទ្រទ្រង់បាននៃថវិការដ្ឋ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើការកែទម្រង់យន្តការហិរញ្ញប្បទានសម្រាប់​ទ្រទ្រង់របបសោធនសាធារណៈ ពីប្រព័ន្ធដែល​ពឹងផ្អែកលើថវិការដ្ឋតាមយន្តការទូទាត់តាមដំណើរទៅជាប្រព័ន្ធផ្អែកលើការបង់ភាគទានវិញ។ ប្រព័ន្ធ​នេះ​នឹងតម្រូវឲ្យមន្ត្រីរាជការចូលរួមបង់ភាគទានចូលទៅក្នុងមូលនិធិរួម។ ទោះយ៉ាងណា ការតម្រូវឲ្យបង់ភាគទានចូលរបបសោធននេះត្រូវ​ធ្វើឡើងក្នុង​រូបភាពដែល​មិនប៉ះពាល់ដល់កម្រិតប្រាក់បៀវត្សបច្ចុប្បន្នរបស់មន្ត្រីសាធារណៈ។

មុននឹងដាក់ឲ្យអនុវត្តការប្រមូលភាគទានពីមន្ត្រីសាធារណៈ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹង​ធ្វើការសិក្សា​ឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដើម្បីកំណត់អំពីលក្ខខណ្ឌបច្ចេកទេសទាំងឡាយនៃប្រព័ន្ធសោធនផ្អែកលើការបង់ភាគទាន រួមទាំងអំពីលក្ខខណ្ឌនៃក្រុមមន្ត្រីសាធារណៈ ដែលត្រូវបង់ភាគទាន ឬត្រូវបានលើកលែង ដោយផ្អែកលើ អតីតភាពការងារ កម្រិតអាយុចូលនិវត្តន៍ និងកម្រិតនៃ​ប្រាក់បៀវត្ស។ ការសិក្សាក៏ចាំបាច់ត្រូវពិនិត្យឡើងវិញផងដែរអំពីកម្រិតនៃអាយុចូលនិវត្តន៍ ដែលជាកត្តាដ៏សំខាន់មួយចំពោះផលិតភាពការងារ និងចីរភាពហិរញ្ញវត្ថុនៃប្រព័ន្ធសោធន។

អនុក្រឹត្យលេខ៧៣ អនក្រ.បក ចុះថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១១ ស្តីពីការកំណត់អត្រាភាគទាន​សម្រាប់ទ្រទ្រង់បេឡាជាតិ​សន្តិសុខសង្គមសម្រាប់មន្ត្រីរាជការស៊ីវិល បានកំណត់​តែអត្រាភាគទាន​រួមសម្រាប់​របបសន្តិសុខសង្គមទាំងអស់រួមមាន៖ របបសោធន ការបាត់បង់​សម្បទាវិជ្ជាជីវៈ គ្រោះថ្នាក់ការងារ មាតុភាព មរណភាព និងអ្នកនៅក្នុងបន្ទុក។ ដោយសារ​តែរបបសោធនសាធារណៈទាំងអស់នឹងត្រូវធ្វើសមាហរណកម្មឲ្យទៅជារបបរួមមួយ នោះការកំណត់អត្រាភាគទានសម្រាប់របបនីមួយៗនឹងត្រូវគិតគូរឡើងវិញ ក្នុងគោលបំណងរក្សាបានតុល្យភាព​រវាង​ប្រាក់ចំណូលរបស់មន្ត្រីសាធារណៈ និងលទ្ធភាពទ្រទ្រង់របស់​ថវិកាជាតិ ព្រមទាំង រៀបចំឲ្យមានសង្គតិភាពរវាងសមាជិក​គោលដៅទាំងអស់។ ក្នុងន័យនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងពិនិត្យឡើងវិញលើអត្រាភាគទានដែលបានចែងក្នុងអនុក្រឹត្យខាងលើ ។

បទពិសោធន៍របស់បណ្តាប្រទេសមួយចំនួន បានបង្ហាញឲ្យឃើញពីទំនោរក្នុងការផ្លាស់ប្តូរពីរបប​​សោធន​​ប្រភេទកំណត់តាវកាលិកជាមុន (Defined BenefitP1FP1FPP) ទៅជារបបសោធនប្រភេទកំណត់ភាគទានជាមុន (Defined ContributionP2FP2FPP) ដើម្បីដោះខ្លួនចេញពីបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដែលប្រទេស​​ជាច្រើន​កំពុងជួបប្រទះ។ បម្រែបម្រួលនៃកត្តាប្រជាសាស្ត្រ គឺជាហេតុផលចម្បងដែលនាំឲ្យមាននិន្នាការផ្លាស់ប្តូរនេះ។ ការធានា​ជាមុននូវតាវកាលិក​របស់គម្រោងសោធនប្រភេទកំណត់តាវកាលិកជាមុនបង្ហា​ញ​​​អំពីហានិភ័យដែលអាចនឹងមានផលប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាពហិរញ្ញវត្ថុនៃមូលនិធិសោធន និងចុងក្រោយធ្លាក់ជាបន្ទុកដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមកលើថវិកា​ជាតិ។ ដូច្នេះ ដើម្បី​ជៀសវាងនូវបញ្ហាទាំងនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើការសិក្សា​ឲ្យបានល្អិតល្អន់អំពីប្រភេទនៃរបបសោធន ដែល​សក្តិសម​ទៅនឹងស្ថានភាពជាក់ស្តែងរបស់កម្ពុជា។ លទ្ធផលនៃការសិក្សានេះ គឺជាទុនដ៏សំខាន់ក្នុងការជ្រើសរើសយកប្រភេទនៃរបបសោធន​ណា​មួយ ដែល​សមស្របទៅតាមបរិបទកម្ពុជា ។

         ១.៣. ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិ

ដើម្បីធានាឲ្យបាននូវការគ្រប់គ្រង និងចាត់ចែងរបបសោធនប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព តម្លាភាព និង​គណនេយ្យភាព រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងរៀបចំលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិសម្រាប់គ្រប់គ្រង និងត្រួតពិនិត្យ និង​ដាក់ឲ្យដំណើរការរបបសោធនសាធារណៈទាំងអស់ ដែលជាផ្នែកមួយនៃច្បាប់​ស្តីពីប្រព័ន្ធ​​គាំពារសង្គមដែលនឹងត្រូវរៀបចំនៅពេលខាងមុខ។ បន្ថែមលើនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏នឹងរៀបចំលិខិតបទដ្ឋាន​គតិយុត្តិ​សម្រាប់​គ្រប់គ្រង និងដាក់ឲ្យដំណើរការប្រព័ន្ធសោធនឯកជន​ស្ម័គ្រចិត្ត នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌដោយឡែកពីច្បាប់ស្តីពី​ប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម។

ក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្តិទាំងនេះ នឹងកំណត់យ៉ាងច្បាស់លាស់អំពីគោលការណ៍គ្រឹះនៃការគ្រប់គ្រង និង​ចាត់ចែងមូលនិធិ​សោធន ក្នុងគោលបំណង (១) ផ្តល់ការការពារចំពោះសមាជិកនៃរបបសោធន និង (២) លើកកម្ពស់អភិបាលកិច្ចនៃរបបសោធន។ មូលនិធិសោធន គឺជាមូលនិធិ​បរធនបាលកិច្ច មួយប្រភេទដែលមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់ក្នុងគោលបំណងផ្សេងក្រៅពី​ការយកទៅធ្វើការវិនិយោគ ដើម្បីបម្រើឲ្យផលប្រយោជន៍របស់សមាជិកនៃមូលនិធិសោធន​បានឡើយ ទោះស្ថិតនៅក្នុងកាលៈទេសៈ​​ណា​ក៏ដោយ។ ដើម្បីធានាបាននូវគោលការណ៍​នេះ ក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្តិត្រូវកំណត់ផងដែរអំពីមុខងាររបស់​តួអង្គនីមួយៗនៃប្រតិបត្តិការសោធនរួមមាន៖ បរធនបាល​ទាយក ស្ថាប័ន​គ្រប់គ្រងការវិនិយោគ ស្ថាប័នគ្រប់គ្រងបញ្ជិកា និងធនាគារ​គ្រប់គ្រងទ្រព្យសកម្ម ជាដើម។

២. ការថែទាំសុខភាព

អនុលោមតាមគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព (Sustainable Development Goals) របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កម្ពុជាមានចក្ខុវិស័យក្នុងការបោះជំហានទៅរកប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាពសកល ដូចបណ្តាប្រទេស​នានា​លើសកលលោក។ គោលបំណងនៃចក្ខុវិស័យនេះ គឺដើម្បីរក្សាបាននូវសាមគ្គីភា​ព​សង្គម តាមរយៈការផ្តល់ជូនប្រជាជនកម្ពុជាគ្រប់រូបនូវសេវាសុខាភិបាលប្រកបដោយ​គុណភាព និងអាច​​ទ្រទ្រង់​បាន។ រាជរដ្ឋាភិបាលប្រកាន់ខ្ជាប់គោលការណ៍បួន សម្រាប់ការរៀបចំគោលនយោ​បាយអភិវឌ្ឍន៍ និងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធ​ថែទាំសុខភាព​សង្គមនេះគឺ (១) អភិបាលកិច្ចល្អ (២) ប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់នៃចំណាយ (៣) គណនេយ្យភាព និង (៤) ចីរភាពហិរញ្ញវត្ថុ។

         ២.១ ក្របខ័ណ្ឌស្ថាប័ន

         ក. ការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបថែទាំសុខភាពសម្រាប់កម្មករនិយោជិត

រាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចដាក់ឲ្យដំណើរការរបបថែទាំសុខភាពសម្រាប់កម្មករនិយោជិត តាម ​​រ​យៈការចេញអនុក្រឹត្យលេខ ០១ ចុះថ្ងៃទី០៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៦ ស្តីពីការបង្កើតរបបសន្តិសុខ​សង្គម​ផ្នែកថែទាំសុខភាពសម្រាប់ជនទាំងឡាយដែលស្ថិតក្រោមបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់​ស្តីពីការងារ បន្ថែមលើ​រប​​ប​​សន្តិសុខសង្គម​ផ្នែកហានិភ័យការងារដែលមានស្រាប់។ របបនេះ នឹង​ផ្តល់ជូនកម្មករនិយោជិតនូវសេវាថែទាំសុខភាពទូទៅ ​រួមមាន ​ការ​ថែទាំ និងព្យាបាលជំងឺ ប្រាក់លំហែ​មាតុភាព ព្រមទាំង​ផ្តល់​ប្រាក់បំណាច់ប្រចាំថ្ងៃសម្រាប់ការ​ឈប់សម្រាកព្យាបាលជំងឺផងដែរ។

         ខ. ការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបថែទាំសុខភាពសម្រាប់មន្ត្រីសាធារណៈ

រាជរដ្ឋាភិបាល​នឹងរៀបចំដាក់ឲ្យដំណើរការរបបថែទាំសុខភាពសម្រាប់មន្ត្រីសាធារណៈ ដែលមាន​សង្គតិភាពទៅនឹងរបបថែទាំសុខភាពសម្រាប់កម្មករនិយោជិត។ ការដាក់ឲ្យដំណើរ​ការរបបនេះ ត្រូវ​មាន​ការត្រៀមលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់លើទិដ្ឋភាពចាំបាច់ទាំងឡាយ មានជាអាទិ៍ ​ទិដ្ឋភាពបច្ចេកទេសនៃការកំណត់និងប្រមូលភាគទាន ការផ្តល់សេវា ការទូទាត់ និងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់។ ប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាព​ត្រូវដំណើរការតាមយន្តការ​ “អ្នកទូទាត់​តែមួយ (Single Payer)” ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាព កាត់បន្ថយ​ចំណាយរដ្ឋបាល និងធានា​សមធម៌​ក្នុងប្រព័ន្ធ។ ក្នុងបរិការណ៍នេះ ប.ស.ស ដែលជាស្ថាប័ន​មានជំនាញ និងមានបទពិសោធន៍ គឺជាស្ថាប័នមានសក្តានុពលក្នុងការពង្រីក​វិសាលភាព​ការងារដើម្បី​គ្រប់គ្រង និង​ចាត់ចែងរបបថែទាំសុខភាពសម្រាប់មន្ត្រី​សាធារណៈ​ ដោយផ្អែកលើ​មូលដ្ឋាននៃការពង្រឹងសមត្ថភាពបន្តបន្ទាប់ទៀត ដើម្បីអាចទទួល​ភារកិច្ចបន្ថែម​ប្រកប​ដោយ​ប្រសិទ្ធភាព។

របបនេះ នឹងគ្របដណ្តប់ទាំងមន្ត្រីសាធារណៈ និវត្តជននិងអតីតយុទ្ធជន ព្រមទាំង អ្នកនៅ​ក្នុងបន្ទុកផងដែរ ដែលដំណាក់កាលនៃការពង្រីកវិសាលភាពឲ្យគ្របដណ្តប់ក្រុមគោលដៅនីមួយៗ នឹងត្រូវធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើទិដ្ឋភាពពីរសំខាន់គឺ ភាពទ្រទ្រង់បាននៃថវិកាជាតិ និងសមត្ថភាព​ក្នុង​ការ​ទ្រទ្រង់បាននៃសេវាសុខាភិបាលរបស់មូលដ្ឋានសុខាភិបាល។

         គ. ការបង្កើនគុណភាពសុខាភិបាល

រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងបន្តការយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀត លើការលើកកម្ពស់​គុណភាព​នៃសេវាសុខាភិបាលរបស់មូលដ្ឋានសុខាភិបាលរបស់​រដ្ឋ និងឯកជន ដែលអាចដើរទន្ទឹមគ្នា​ជាមួយ​នឹងបណ្តាប្រទេសជិតខាង។ គោលដៅនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹង​ដាក់​ឲ្យដំណើរការប្រព័ន្ធទទួលស្គាល់គុណភាព​ (Accreditation System) ដែលជាយន្តការដើម្បីធានាគុណភាពរបស់មូលដ្ឋានសុខាភិបាល ទាំងរបស់​រដ្ឋ និងឯកជន។ ការបង្កើនគុណភាពសុខាភិបាល មានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការកសាងជំនឿទុក​ចិត្ត​​សាធារណជនមកលើប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាពទាំងមូល។ កត្តានេះ នឹងជំរុញឲ្យមានការចូលរួមកាន់​តែច្រើនរបស់ប្រជាជន ជាពិសេស ផ្តល់នូវផលវិជ្ជមាននៅពេលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលដាក់ឲ្យដំណើរការរបប​ថែទាំសុខភាពសម្រាប់ប្រជាជននៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។

         ឃ. ការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីការថែទាំ និងការការពារសុខភាព

ស្ថាប័នប្រតិបត្តិករដែលទទួលបន្ទុកគ្រប់គ្រង និងចាត់ចែងរបបថែទាំសុខភាព​សង្គមមានភារកិច្ច​​រៀបចំកម្មវិធីផ្សព្វផ្សាយ និងបណ្តុះ​បណ្តាលប្រជាជនទូទៅ អំពីការថែទាំ និងការការពារ​សុខភាព​តាម​គ្រប់មធ្យោបាយ។ មុខងារនេះ ត្រូវអនុវត្ត​ក្នុងរូបភាពបំពេញគ្នាទៅវិញទៅមកជាមួយកម្មវិធីជាតិរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល។

         ង. យន្តការត្រួតពិនិត្យការទូទាត់សេវាសុខាភិបាល

ដើម្បីចៀសវាងនូវទំនាស់ផលប្រយោជន៍ និងការគៃបន្លំនានាដែលអាចកើត​មានឡើងនៅក្នុង​ប្រតិបត្តិការទូទាត់ថ្លៃសេវាសុខាភិបាលរវាងប្រតិបត្តិករ និងមូលដ្ឋានសុខាភិបាល រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងសិក្សា​អំពីលទ្ធភាពក្នុងការបង្កើតស្ថាប័នស្វយ័តមួយ ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ និងត្រួតពិនិត្យលើរាល់សំណើសុំទូទាត់ថ្លៃសេវា (Claim Review) របស់មូលដ្ឋានសុខាភិបាល។ ភាពចាំបាច់នៃវត្តមានរបស់ស្ថាប័ន​នេះ គឺ​ការ​​កសាងជំនឿទុកចិត្តសាធារណៈ តាមរយៈការគ្រប់គ្រង និងចាត់ចែងមូលនិធិថែទាំសុខភាព ប្រកប​ដោយតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព។

         ច. ការសិក្សាសមិទ្ធិលទ្ធភាពលើការធានារ៉ាប់រងបន្ត

ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យ ដែលអាចមានផលប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាព និងចីរភាពនៃ​មូលនិធិ​ថែទាំសុខភាពសង្គម រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងសិក្សាលើជម្រើសក្នុងការដាក់ឲ្យមានការធានារ៉ាប់រងបន្ត​លើប្រតិបត្តិការថែទាំសុខភាពសង្គមនេះ ក្នុងកម្រិតសមស្របណាមួយទៅឲ្យគ្រឹះស្ថានធានារ៉ាប់រងឯកជន។ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងសហការជាមួយគ្រឹះស្ថានធានារ៉ាប់រង​ឯកជន ដើម្បី​ពិនិត្យលទ្ធភាព​ក្នុង​ការដាក់ឲ្យដំណើរការប្រតិបត្តិការនេះ ដោយ​​ឈរលើ​គោលការណ៍ទីផ្សារ។

         ឆ. ការគ្រប់គ្រងមូលនិធិសមធម៌ និងមូលនិធិគន្ធបុប្ផា

ផ្អែកតាមយុទ្ធសាស្ត្រហិរញ្ញប្បទានសុខាភិបាល រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងទទួលរ៉ាប់រងទាំងស្រុង​លើ​ហិរញ្ញប្បទានទ្រទ្រង់មូលនិធិសមធម៌នាពេលអនាគត។ ដូច្នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងដាក់ឲ្យ​ការគ្រប់គ្រងមូលនិធិនេះស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង និង​ចាត់ចែង​របស់ប្រតិបត្តិករសន្តិសុខសង្គម​រួម។ ជាមួយគ្នានេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងសិក្សាអំពីលទ្ធភាពក្នុងការដាក់​បញ្ចូលក្រុមប្រជាជន ដែលងាយរងគ្រោះមួយចំនួ​ន​ទៀតដូចជា ជនពិការ ជនចាស់ជរា និង​កុមារអាយុក្រោមប្រាំឆ្នាំឲ្យចូលជាសមាជិករបស់មូលនិធិ​សមធ​ម៌ ជាបន្ត​បន្ទាប់ទៅតាមលទ្ធភាពនៃការទ្រទ្រង់បាននៃថវិកាជាតិ។

រាជរដ្ឋាភិបាលក៏នឹងសិក្សាអំពីទិដ្ឋភាពហិរញ្ញប្បទាន និងការគ្រប់គ្រងមូលនិធិគន្ធបុប្ផា ដើម្បីត្រៀមខ្លួន​ក្នុងការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានមូលនិធិនេះទាំងស្រុងនៅពេលវេលាសមស្របណាមួយ។ នៅពេល​នោះ ការគ្រប់គ្រងមូលនិធិនេះក៏នឹងត្រូវផ្ទេរឲ្យមកនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អ្នកទូទាត់តែមួយ​ផងដែរ។

         ជ.  ការបង្កើនការចូលរួមពីមូលដ្ឋានសុខាភិបាលឯកជន

ដើម្បីពង្រីកការគ្របដណ្តប់ និងបង្កើនគុណភាពសេវាថែទាំសុខភាព ព្រមទាំង បង្កភាពងាយស្រួលក្នុងការទទួលបានសេវាថែទាំ​សុខភាពពីរបបថែទាំសុខភាពសង្គម រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងជំរុញឲ្យមានការចូលរួមកាន់តែច្រើន​ពី​សំណាក់​មូលដ្ឋានសុខាភិបាលឯកជន ដើម្បីផ្តល់ជម្រើសបន្ថែមដល់ប្រជាជនក្នុងការចូលរួមនៅក្នុងប្រព័ន្ធ​ថែទាំ​សុខភាពសង្គម។ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងរៀបចំឲ្យមានកញ្ចប់តាវកាលិករួម (Uniform Benefits Package) មួយដែលមានលក្ខណៈសមស្រប និងអាចទទួលយកបានពីសំណាក់មូលដ្ឋាន​សុខាភិបាលឯកជន។

         ឈ.  ការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបថែទាំសុខភាពសម្រាប់ប្រជាជននៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធដែលមិនក្រីក្រ

ដើម្បីឈានទៅសម្រេចគោលដៅនៃការគ្របដណ្តប់សុខភាពជាសកល រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើការសិក្សាអំពីលទ្ធភាព​ក្នុងការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបថែទាំសុខភាពសង្គម សម្រាប់ប្រជាជននៃវិស័យ​សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធតាមរយៈគោលការណ៍ចូល​រួមដោយ​ស្ម័គ្រចិត្តនៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូង បន្ទាប់មក ពិនិត្យលទ្ធភាពក្នុងការបង្វែរ​ទៅជារបប​កាតព្វកិច្ច យោងទៅតាមស្ថានភាពជាក់ស្តែង។

         ២.២ ក្របខ័ណ្ឌហិរញ្ញវត្ថុ

         ក. គោលការណ៍នៃការធ្វើហិរញ្ញប្បទានទ្រទ្រង់ប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាព

រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងបន្តផ្តល់ការទ្រទ្រង់ហិរញ្ញវត្ថុ ក្រោមរូបភាពជាចំណាយបង់ភាគ​ទានជំនួសឲ្យ​ប្រជាជនក្រីក្រនិងងាយរងគ្រោះ។ ចំណែក ក្រុមប្រជាជនផ្សេងទៀត ទាំងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្នុង និងក្រៅ​ប្រព័ន្ធ ត្រូវមានកាតព្វកិច្ចបង់ភាគទានតាមការកំណត់មួយជាក់លាក់។ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងបន្តផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានតាមការចាំបាច់ ចំពោះដំណើរការនៃ​មូលដ្ឋានសុខាភិបាលសាធារណៈដោយប្រើប្រាស់​ថវិកាជាតិ ខណៈពង្រឹងជាបណ្តើរៗនូវស្វ័យភាព ប្រសិទ្ធភាព គណនេយ្យភាព និងស្ថិរភាពហិរញ្ញវត្ថុនៃ​​មូលដ្ឋានសុខាភិបាល។

         ខ. ការកំណត់អត្រាភាគទាន

ការកំណត់អត្រាភាគទានសម្រាប់របបថែទាំសុខភាពទាំងអស់ ត្រូវមានការសិក្សាផែ្នកហានិភ័យ​​ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និង​​ត្រូវឈរលើគោលការណ៍ពិគ្រោះយោបល់សាធារណៈ ដើម្បីទទួលបានការគាំទ្រពី​គ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន​ទាំង​អស់ ទាំងស្ថាប័នរាជរដ្ឋាភិបាល តំណាងនិយោជក តំណាងនិយោជិត និងតំណាង​ប្រជា​ជនទូទៅ។

         គ. ការបង្កើនការវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងធនធានមនុស្ស

តម្រូវការនៃការ​ប្រើ​ប្រាស់សេវាសុខាភិបាលនឹងកើនឡើងជាលំដាប់ បន្ទាប់ពីរាជរដ្ឋាភិបាល​​ដាក់​​​ឲ្យដំណើរការរបបថែទាំសុខ​ភាពសង្គមសម្រាប់កម្មករនិយោជិត និងមន្ត្រីសាធារណៈ។ តម្រូវការនេះ នឹងកាន់តែកើនឡើងថែមទៀតនៅពេល​ដែលប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាពសង្គម ត្រូវបានពង្រីកវិសាលភាព​ទៅដល់ប្រជាជននៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធនៅពេលខាងមុខ។ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងបង្កើន​​ការ​វិនិយោគសាធារណៈទាំងទៅលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងធនធាន​មនុស្សក្នុង​​វិស័យ​សុខា​ភិបាលទៅតាមភាពទ្រទ្រង់​បាននៃថវិកាជាតិ។

         ២.៣ ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិ

ការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាពសង្គម ទាមទារនូវក្របខ័ណ្ឌច្បាប់និងបទប្បញ្ញត្តិចាំបាច់​សម្រាប់​គ្រប់គ្រង និងកំណត់ស្តង់ដារប្រតិបត្តិការនៅក្នុងប្រព័ន្ធនោះ ជាពិសេស គឺការកំណត់តួនាទីរបស់​ភាគីពាក់ព័ន្ធនឹងរបបថែទាំសុខភាពសង្គម កំណត់នីតិវិធីនៃការគ្រប់គ្រង​ហិរញ្ញវត្ថុ ប្រភពហិរញ្ញវត្ថុ​និងអត្រាភាគទាន នីតិវិធីសម្រាប់កំណត់កញ្ចប់អត្ថប្រយោជន៍ និង​កិច្ចការពារអតិថិជន ជាដើម។ ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងយន្តការអនុវត្ត ក៏ត្រូវគិតគូរ​ផងដែរ​នូវ​ភាព​ចាំបាច់នៃការបោះជំហានទៅរកការថែទាំសុខភាពសកល តាមរយៈការជំរុញការចូលរួម​ជាកាតព្វកិច្ច​របស់ប្រជាជននៃវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធដែល​មិនមែនក្រីក្រ ព្រមទាំង ដើម្បីកំណត់យន្តការធានាគុណភាព ការធ្វើសមាហរណកម្មប្រតិបត្តិករសន្តិសុខសង្គម និងការ​កំណត់​​តួនាទីបញ្ញត្តិករសមស្រប សំដៅធានាប្រតិបត្តិការដោយរលូន និងប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។

ទន្ទឹមនោះ ការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់ ប.ស.ស ក៏នឹងត្រូវកែសម្រួល ដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យ ប.ស.ស ដើរតួជា​ស្ថាប័នប្រតិបត្តិកររួមក្នុងការគ្រប់គ្រងនិងចាត់ចែងរបបថែទាំ​សុខភាព​​សម្រាប់​​សមាជិក​គោលដៅផ្សេងទៀត ដោយសារបច្ចុប្បន្ន ប.ស.ស មានអាណត្តិគ្រប់គ្រងនិងចាត់ចែងតែរបបសន្តិសុខ​សង្គមសម្រាប់កម្មករនិយោជិតដែលស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់ស្តីពីការងារប៉ុណ្ណោះ។ 

៣. ហានិភ័យការងារ

         ៣.១ របបហានិភ័យការងារសម្រាប់កម្មករនិយោជិត

រាជរដ្ឋាភិបាល នឹងកែសម្រួលលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិពាក់ព័ន្ធនឹងរបបហានិភ័យការងារសម្រាប់​​កម្មករនិយោជិតដែលស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់ស្តីពីការងារ ដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យកូននៅក្នុងបន្ទុកទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីរបបនេះ ទោះបីឪពុកឬម្តាយដែលជាសមាជិករបស់ ប.ស.ស ពុំបានចុះសំបុត្រអាពាហ៍ពិពាហ៍ហើយទទួលរងហានិភ័យការងារ​រហូតដល់បាត់បង់ជីវិត។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការកែ​​សម្រួលលិខិតបទដ្ឋាននេះក៏នឹងអនុញ្ញាតឲ្យកូនពិការដែលពុំមានលទ្ធភាពរកប្រាក់ចំណូល ទទួល​បាន​អត្ថប្រយោជន៍ពី ប.ស.ស រហូតអស់មួយជីវិត។ ទន្ទឹមនឹងនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏នឹងដាក់បញ្ចូលសេវាបុននីតិសម្បទាបន្ថែម ទៅក្នុងកញ្ចប់តាវកាលិកសម្រាប់សមាជិករបស់ ប.ស.ស ផងដែរ។

         ៣.២ របបហានិភ័យការងារសម្រាប់មន្ត្រីសាធារណៈ

ក្នុងរយៈកាលខ្លីចំពោះមុខ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងសិក្សារៀបចំឲ្យមានគោលការណ៍ និងស្តង់ដារច្បាស់លាស់សម្រាប់ការជួយទ្រទ្រង់ដល់មន្រ្តីសាធារណៈ ដែលរងគ្រោះដោយសារហានិភ័យការងារ។ នៅរយៈកាលមធ្យម ឬវែង រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងរៀបចំឲ្យមានរបបហានិភ័យការងារសម្រាប់​​​មន្ត្រីសាធារណៈ​ឲ្យទទួលបានតាវកាលិកពេញលេញ បន្ថែមលើតាវកាលិកដែលអនុវត្តបច្ចុប្បន្នដើម្បីឲ្យមានសង្គ​តិ​​ភាពជាមួយរបបហានិភ័យការងារផ្សេងទៀត ជាពិសេស គឺបន្ថែមការថែទាំជំងឺវិជ្ជាជីវៈរ៉ាំរ៉ៃ ដែលត្រូវការព្យាបាលរយៈពេលវែង និងមានចំណាយខ្ពស់។ ក្នុងដំណាក់​កាលនេះ ដើម្បីធានាបាននូវសង្គតិភាពរវាងរបបថែទាំសុខភាព និងរបបហានិភ័យការងារសម្រាប់មន្ត្រី​សាធារណៈ ប.ស.ស ដែលជាស្ថាប័នមានជំនាញនិងបទពិសោធន៍ផ្នែកនេះ នឹងត្រូវទទួលគ្រប់គ្រងនិងចាត់ចែងរបបហានិភ័យការងារសម្រាប់​មន្ត្រីសាធារណៈផងដែរ។

៤. និក​ម្មភាព

របបនិកម្មភាព ដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការការពារកម្មករនិយោជិត​ពី​ហានិភ័យ​ក្នុងការធ្លាក់ចូលក្នុងភាពក្រីក្រនៅពេលបាត់បង់ឱកាសការងារ។ របបនិកម្មភាពនេះ ដើរតួ​កាន់​តែសំខាន់នៅក្នុងអំឡុងពេលមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាធាតុផ្សំមួយក្នុងការ​រក្សានូវលំនឹងសេដ្ឋកិច្ច និងភាពចលាចលនៅក្នុងសង្គមផងដែរ។ ដូច្នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើការ​​​សិក្សាឲ្យបានច្បាស់អំពីលទ្ធភាពនៃការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបនេះ ទៅតាមស្ថានភាពនៃការរីកចម្រើន​របស់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។

ក្រៅពីការសិក្សាអំពីលទ្ធភាពក្នុងការដាក់ឲ្យដំណើរការរបបនិកម្មភាពនេះ ការ​កសាង​សមត្ថភាព​មន្ត្រីជំនាញគឺជាកត្តាចាំបាច់មួយផងដែរដើម្បីត្រៀមខ្លួនទទួលយក​​ការងារនេះ។ ផ្អែកតាមចរិតលក្ខណៈ​នៃរបបនិកម្មភាពនេះ ក្រសួងការងារនិងបណ្តុះបណ្តាល​​​​វិជ្ជាជីវៈ គឺជាស្ថាប័ននាំមុខក្នុងការបំពេញការងារទាំងនេះ។ ដូច្នេះ ក្រសួងការងារនិងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ មានកាតព្វកិច្ចទទួលបន្ទុកធ្វើការសិក្សាសមិទ្ធិលទ្ធភាពលើគម្រោងដាក់ឲ្យដំណើរការរបបនេះ ជាមួយនឹងការបង្កើតឲ្យមានក្របខ័ណ្ឌច្បាប់​និងបទប្បញ្ញត្តិពាក់ព័ន្ធ ដោយប្រឹក្សាយោបល់​ជាមួយស្ថាប័ន​រដ្ឋ ស្ថាប័ន​ឯកជន និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍។

៥. ពិការភាព

         ៥.១ កំណែទម្រង់ការកំណត់អត្តសញ្ញាណរបស់ជនពិការ

ដើម្បីកំណត់អត្តសញ្ញាណជនពិការឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ រដ្ឋាភិបាលនឹងកែសម្រួលយន្តការ និងនីតិវិធីក្នុងការកំណត់អត្តសញ្ញាណរបស់ជនពិការ ដោយផ្តល់អាទិភាពលើជនពិការក្រីក្រ តាមរយៈការលើកកម្ពស់សមត្ថភាពស្ថាប័ន ការកសាងសមត្ថភាពមន្រ្តីជំនាញ និងការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យា ជាមួយការគ្រប់គ្រង​ទិន្នន័យឲ្យបានច្បាស់លាស់ជាដើម។

         ៥.២ ការកំណត់លក្ខខណ្ឌនៃការផ្តល់ការគាំពារ

ដើម្បីកាត់ប​ន្ថយគម្លាតនៃការទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍រវាងជនពិការ ដែលស្ថិតនៅក្នុង​ក្រុមគោលដៅផ្សេង​ៗគ្នា រាជរដ្ឋាភិបាលនឹង​កំណត់ឡើងវិញនូវលក្ខខណ្ឌ និងយន្តការចាំបាច់នានា ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៍ជូនជនពិការគ្រប់​រូបប្រកបដោយសមធម៌។

         ៥.៣ ការជំរុញការចូលរួមវិភាគទានពីវិស័យឯកជន

រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងសិក្សាលើលទ្ធភាពក្នុងការលើកទឹកចិត្តដល់វិស័យឯកជន ឲ្យចូលរួមបង់វិភាគទានសម្រាប់​​ទ្រទ្រង់មូលនិធិជនពិការ តាមរយៈការដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយលើកទឹកចិត្តផ្សេងៗ ដូចជា ការបង់ភាគទានចូលមូលនិធិជនពិការត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាចំណាយមុនបង់ពន្ធ (Tax Deductible Expense) ឬការលើកទឹកចិត្តផ្សេងទៀត។

         ៥.៤ ការបង្កើនគុណភាពស្តារលទ្ធភាពពលកម្មជនពិការ

រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងជំរុញការបង្កើនគុណភាពនៃការស្តារលទ្ធភាពពលកម្មជូនជនពិការ ដូចជាបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការព្យាបាល និង​ពន្លឿនប្រក្រតីភាពជីវិតនៃជនពិការ ព្រមទាំង ពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ការងារដើម្បីធានាឲ្យបាននូវសុវត្ថិភាពនៅកន្លែងធ្វើការ ក្នុងគោលដៅកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ និងពិការភាពដែលបង្កឡើងដោយគ្រោះថ្នាក់ការងារ។ កត្តានេះ មិនត្រឹមតែបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃចំណាយ​ថវិកាប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងអាចលើកកម្ពស់សុខុមាលភាព និងជីវភាពរស់នៅរបស់ជនពិការ​ឲ្យ​កាន់តែប្រសើរឡើងផងដែរ។

         ៥.៥ ការបង្កើនការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈជនពិការ

រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងជំរុញលើកទឹកចិត្តឲ្យជនពិការគ្រប់រូប ទទួល​បានការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីផ្តល់លទ្ធភាពឲ្យពួកគាត់អាចត្រឡប់ចូល​បម្រើ​ការងារវិញ ឬមានលទ្ធភាពក្នុងការបង្កើតមុខរបរផ្ទាល់ខ្លួនថ្មី។ ក្រៅពីនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏នឹងបង្កើតកម្មវិធីស្វែងរកការងារធ្វើជូនជនពិការដែលទទួលបានការ​បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈផងដែរ។

         ៥.៦ ការធ្វើសមាហរណកម្មការគ្រប់គ្រងមូលនិធិជនពិការ

រាជរដ្ឋាភិបាលនឹង​បង្វែរការគ្រប់គ្រង ម.ជ.ព ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមប្រតិបត្តិករសន្តិសុខ​​​សង្គមរួម ក្នុងគោលបំណងបង្កើនប្រសិទ្ធភាពចំណាយថវិកា ព្រមទាំង ផ្តល់លទ្ធភាពក្នុងការ​ធ្វើ​សម្បទាន​ឆ្លង ពីអតិរេកថវិការបស់របបផ្សេងៗ ដើម្បីទ្រទ្រង់ការលើកកម្ពស់សុខមាលភាពជនពិការឲ្យកាន់តែប្រសើរឡើង។ ទន្ទឹមនេះ ការបង្វែរការគ្រប់គ្រងមជ្ឈមណ្ឌលស្តារលទ្ធភាពពលកម្មឲ្យ​ស្ថិតនៅក្រោមប្រតិបត្តិករ​រួម ផ្តល់លទ្ធភាព​ក្នុងការ​ពង្រីកវិសាលភាពនៃការផ្តល់សេវាស្តារលទ្ធភាពពល​កម្មនេះសម្រាប់ជនពិការ​គ្រប់រូប ទាំងជនពិការ​ដែលជាមន្ត្រីសាធារណៈ កម្មករនិយោជិត​ដែលបាត់បង់សម្បទាវិជ្ជាជីវៈនៅក្នុងពេលបម្រើការងារ និងជនពិការទូទៅទៀតផង។

ឯកសារយោង៖ ក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយជាតិគាំពារសង្គម ឆ្នាំ២០១៦-២០២៥

ការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមនៅកម្ពុជា

(+៨៥៥) ៧៨ ២៣៥ ៩៦៨


info.gsnspc@gmail.com


ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ, ផ្លូវលេខ៩២. សង្កាត់វត្តភ្នំ, ខ័ណ្ឌដូនពេញ, រាជធានីភ្នំពេញ


f ទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាជាតិគាំពារសង្គម